W każdej chwili, każdego dnia dociera do nas duża liczba różnorodnych informacji (bodźców). Odbieramy je za pomocą zmysłów. Jesteśmy nimi bez przerwy bombardowani, ale nie wszystkie sobie uświadamiany. To dla nas bardzo ważne. Wyobraźmy sobie,że musimy reagować na każdy ruch, który zauważymy. Albo na każdy dźwięk, jaki usłyszymy. Dzięki temu, że mózg dokonuje wstępnej selekcji, możemy reagować tylko na te informacje, które są dla nas w konkretnym momencie ważne. Integracja sensoryczna to proces, w którym nasz mózg zbiera, organizuje i porządkuje wszystkie informacje dostarczane mu poprzez nasze zmysły. Następnie, na podstawie zebranych danych w odpowiedni sposób reaguje. Jej prawidłowe działanie ma ogromny wpływ na rozwój poznającego świat dziecka. Pozwala mu cały czas uczyć się, poznawać i rozumieć świat oraz nabywać nowe umiejętności.
Niestety czasem mózg nie jest w stanie poprawnie przetworzyć tego, co wysyłają do niego zmysły. Mówimy wtedy o zaburzeniach integracji sensorycznej. Wielu rodziców nieraz zastanawia się , dlaczego moje dziecko zachowuje się nieadekwatnie do sytuacji, reaguje inaczej niż rówieśnicy, przejawia różne często, skrajne emocje? Przyczyn może być wiele. Jedną z nich jest nieprawidłowe odbieranie wrażeń zmysłowych z ciała i otoczenia. Dziecko z zaburzeniami procesów integracji sensorycznej ma problem z dostosowaniem reakcji emocjonalnych do sytuacji. Tym samym może sprawiać więcej problemów rodzicom. Skoro jego mózg reaguje inaczej, inaczej też będzie reagowało na otoczenie.
Aby, wykryć zaburzenia integracji sensorycznej należy przeprowadzić pełną diagnostykę. Jednak rodzice mogą rozpoznać niektóre objawy tego zaburzenia zdecydowanie wcześniej. Po czym poznać, że proces integracji sensorycznej został u pociechy zakłócony? Kiedy potrzebna jest terapia integracji sensorycznej? Podpowiadamy
Przykładowe objawy zaburzenia integracji sensorycznej:
• opóźnienia i wszelkie zaburzenia rozwoju mowy
• dziecko jest niespokojne, płaczliwe, ma kłopoty z zaśnięciem
• trudności z samodzielnym piciem, żuciem i przełykaniem pokarmów (wybiera dania papkowate)
• selektywność żywieniowa, m.in. je tylko suchy makaron, ryż, chleb
• maluch źle toleruje wykonywanie przy nim czynności pielęgnacyjni i higieniczne, np: obcinanie włosów, paznokci, mycie twarzy, zębów, smarowanie kremem, czesanie, czyszczenie nosa, uszu itp.
• wiele czynności samoobsługowych wykonuje z trudem, powoli, niezdarnie; do końca ich nie potrafi opanować, kłopoty z samodzielnym korzystaniu z toalety czy kąpielą w łazience, ubieraniem się, zwłaszcza zapinaniem guzików, sznurowaniem butów
• słaba równowaga: potyka się i upada częściej niż rówieśnicy, prawie zawsze ma jakiś siniak czy zadrapanie
• podczas dłuższego siedzenia dziecko ma trudności z utrzymaniem głowy w pozycji pionowej, podpiera ją ręką, kładzie się na stoliku itp.
• problemy z siadaniem na krześle lub poprawiając na nim swoją pozycję zdarza się, że spada, ma niezgrabne ruchy – zbyt zamaszyste, dziwaczne albo często chodzi na palcach
• zaburzenia napięcia mięśniowego – wzmożone lub obniżone (szybka męczliwość)
• lęk przed upadkiem lub wysokością (wchodząc po schodach lub schodząc częściej niż inne dzieci trzyma się poręczy, niepewnie stawia nogi)
• jest nadpobudliwe, nadruchliwe, nie może usiedzieć/ustać w jednym miejscu, uwielbia ruch, szuka go, dąży do niego, jest w ciągłym ruchu – biega, skacze, często zmienia pozycję ciała
• problemy z koncentracją uwagi – trudności w skupieniu uwagi nad zadaniem, z wysłuchaniem polecenia, trudności z współpracą z dorosłym lub współdziałania z innymi dziećmi
• problemy emocjonalne – często się obraża, jest uparte, reaguje agresywnie albo w kontaktach z innymi ludźmi dziecko zamyka się w sobie, jest nieśmiałe i wycofywane z kontaktu
• nieadekwatna, niewspółmierna reakcja (np. krzyk, płacz) do siły bodźca na nagłe dotknięcie albo lekkie popchnięcie z tyłu
• porusza się zbyt szybko lub zbyt wolno w porównaniu z innymi dziećmi lub wymaganiami sytuacji
• problemy z uczeniem się nowych aktywności ruchowych (pływanie, jazda na rowerze), podczas gimnastyki lub rytmiki kłopoty z dotrzymaniem kroku rówieśnikom – wielu ćwiczeń nie jest w stanie wykonać
• słabe wyczucie odległości np. często staje zbyt blisko innych ludzi czy przedmiotów, nieumyślnie wchodzi lub wpada na meble, ściany czy inne osoby, dziecku często przytrafiają się nieumyślne sytuacje np. rozlewanie soku, zrzucanie książek z ławki, rozsypywanie cukru
• wykazuje duży lęk przed upadkiem lub wysokością, wykazuje niepokój, gdy musi oderwać nogi od podłoża, np. wspinać się po wysokich schodach, drabinach
• często ma kłopoty ze wskazaniem części ciała (myli stronę prawą i lewą)
• utrudniona orientacja w otoczeniu i w schemacie własnego ciała (dziecko czuje się zagubione w nowych, nieznanych miejscach, potrzebuje sporo czasu by zapamiętać otoczenie, , ma słabe wyczucie odległości i orientacji przestrzennej, podczas gier zespołowych zdarza się, że biegnie w innym kierunku niż jego drużyna, w inną stronę niż piłka, którą ma złapać)
• nie ma dominacji jednej ręki
• nieprawidłowy chwyt kredki, długopisu, kłopoty z cięciem nożyczkami, rysowaniem po śladzie, kalkowaniem
• obniżone zainteresowanie aktywnością ruchową, niechęć do karuzeli i huśtawek na placu zabaw, dziecko nie lubi podskakiwać, wykonywać fikołków, okazuje zdenerwowanie przed np. wejściem na wysoką drabinkę lub zupełnie przeciwnie – karuzela, huśtawka bez przerwy
• nadwrażliwość na bodźce zmysłowe np. niewspółmiernie reaguje i długo narzeka nawet na drobne urazy, często mruży oczy, zatyka uszy z powodu hałasu czy jakiegoś dźwięku, zwraca szczególną uwagę na zapachy, unika zabaw plasteliną, malowania palcami, unika dotykania niektórych faktur i substancji np. kleju, piasku
•podwrażliwość na bodźce zmysłowe np. dziecko lubi kręcić się intensywnie i bardzo długo na karuzeli, może celowo uderzać się przedmiotami lub wpadać na ścianę, dziecko lubi smakować nietypowe czy niejadalne rzeczy takie jak np. pasta do butów; może też ignorować ból np. w takich sytuacjach jak dotykanie gorących przedmiotów.
Rodzicu! Pojedyncze objawy nie są wskazaniem do diagnozy SI. Jednak jeśli rozpoznajesz kilka, a tym bardziej kilkanaście z nich – zastanów się czy nie warto skontaktować się z terapeutą Integracji Sensorycznej. I najważniejsze, integrację sensoryczną można wspierać i rozwijać 🙂
